– İşin Kesin Kabulü (Montaj Sigortası Sözleşmesine Göre)
– Yangın Sigortacısının Montaj Sigortacısına Rücuu (İşin Kesin Kabulüne Kadarki Aşamalar)
– Rücu Davası (Yangın Sigortacısının Montaj Sigortacısına) –
1. Dava, davacıların müşterek sigorta hükümlerine göre sigortalamış bulundukları Modern Karton San. Tic. AŞ. fabrikasında 24.7.2001 tarihinde çıkan yangın sonucunda sigortalılarına ödemiş bulundukları toplam 1.155.000.433.744 TL maddi hasar tazminatının, iş yerinde elektrik montaj işi nedeniyle yangın çıkmasına sebebiyet verilmesinden dolayı bu montaj işini all risks sigorta poliçesi ile sigortalayan davalı Garanti Sigorta A.Ş.`den tahsili istemine ilişkindir.
2. Somut olaya dönüldüğünde her ne kadar dosyada 9.7.2001 tarihli bir kesin kabul tutanağı var ise de anılan tutanak eki her hangi bir belge içermediği gibi, bu defa dosyaya sunulan 3.7.2000 tarihli geçici kabul tutanağının üzerine sigortalı tarafından 26.10.2001 tarihi itibarıyla keski kabulün yapılmadığına dair kayıt düşülmüştür.
Sigortalı işveren ile müteahhit firma Ak Elektrik Proje Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti arasında imzalanan 10.9.1999 tarihli Montaj Sözleşmesinin ayrılmaz parçasını teşkil eden Özel Şartnamenin 17. maddesinde “Geçici kabulün yapıldığı tarihten bir yıl sonra kati kabul işleri yapılacaktır. Kati kabul işlemi Türkiye`de cari hükümlere ve uluslararası temüllere uygun olarak yapılır. Kat`i kabul ve bununla ilgili tecrübe ve formaliteler muvakkat kabul tarihinden bir yıl sonra icra edilecektir” denilmekte olup:
Bu durumda mahkemece öncelikle poliçe teminatı kapsamında kalan bir rizikonun mevcut olup olmadığı, eğer poliçe teminatı kapsamında kalan bir rizikonun varlığı belirlenirse bu takdirde, poliçe teminatının süre yönünden sınırına ilişkin olarak ilgili tutanaklar ve ekleri dosyaya getirtilerek kesin kabulün yapılıp yapılmadığının özel şartname hükümleri uyarınca tespiti gerekirken, yazılı şekilde ve eksik inceleme sonucunda hüküm tesisi doğru olmamış ve kararın açıklanan nedenle davacılar yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
DAVA ve KARAR:
Taraflar arasında görülen davada İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 19/4/2007 tarih ve 2003/664-2007/213 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi duruşmalı olarak davacılar vekilleri tarafından istenmiş olmakla, duruşma için belirlenen 29.9.2009 gününde davacılardan Anadolu Sigorta A.Ş. avukatı Mehpare Yücel ve Güneş Sigorta A.Ş. avukatı Buket Karaman ile davalı avukatı Seçil Sayar gelip, temyiz dilekçesinin süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraf avukatları dinlenildikten sonra, duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakılmıştı.
Dava dosyası için Tetkik Hakimi Ahmet Susoy tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra isin gereği görüşülüp, düşünüldü:
YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ KARARI:
Davacılar vekilleri, davacıların sigortalı Modern Karton San. ve Tic. A.Ş.`ne ait kağıt, karton ve mukavva fabrikasını yangın ve yangına bağlı kâr kaybı rizikolarına karşı müşterek sigorta esasları dahilinde sigortaladıklarını, sigorta konusu fabrikada 24.7.2001 tarihinde yangın çıktığını, yangın sonrasında davacılardan Anadolu Sigorta tarafından sigortalısına 660.000.433.744 TL maddi hasar tazminatı ve 365.323.005.000.- TL. kâr kaybı tazminatı, yine davacı Güneş Sigorta A.Ş. tarafından 495.000.000.000.- TL. maddi hasar tazminatı ila 273.992.253.000.- TL. kâr kaybı tazminatı ödendiğini, yangının çıkış sebebinin elektrik panosundaki montaj hatası olduğunun belirlendiğini, davalı Ak Elektrik Proje Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti.`nin montaj işini hatalı gerçekleştiren firma sıfatıyla sorumlu olduğunu, davalı sigortacının ise “Montaj All Risks Sigorta Poliçesi” hükümleri uyarınca sorumlu olacağını ileri sürerek, sigortalıya ödenen maddi hasar tazminatlarının her iki davalıdan, kâr kaybı tazminatının ise davalılardan Ak Elektrik Proje Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti`den faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Ak Elektrik Proje Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti. davaya bakmaya müvekkilinin ikametgahı gereği Kadıköy Ticaret Mahkemelerinin yetkili olduğunu, müvekkilinin montaj sözleşmesi kapsamında yükümlülüklerini tamamen ifa ettiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı Garanti Sigorta A.Ş. vekili, müvekkili sigorta şirketinin de sigortalıya ait fabrikayı davacı şirketler ile birlikte müşterek sigorta esasıyla sigortalayıp, müşterek sigorta payı çerçevesinde ödediği 165.000.000.000.- TL. hasar miktarının rücuen tazmini talebiyle diğer davalı hakkında dava açtığını, müvekkili şirket nezdinde Modemin Karton San. ve Tic. A.Ş.`nin ayrıca “Montaj All Risks Sigorta Poliçesi” mevcut olup, PGŞ`nun 1. maddesine göre sigortalının kendi montaj faaliyetleri sebebiyle meydana gelebilecek hasarların bu poliçenin konusunu teşkil ettiğini, poliçenin tarafı dahi olmayan Ak elektrik firmasının yaptığı hatalı montaj sebebiyle bir sorumluluklarının bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporlarına göre davalı Ak Elektrik Ltd. Şti hakkındaki dava tefrik edilerek yetkisizlik kararı verilmiş, davacı sigorta yönünden ise; Montaj All Risk Sigorta Poliçesinde bakım devresi teminatının 3.8.2000 tarihinde başlayacağı yazılmış olmakla birlikte, “Genişletilmiş Bakım Devresi” şartının poliçede yazılı bakım devresi süresi her ne olursa olsun geçici kabulün yapılması ve sigortalı kıymetin işletmeye açılması ile fiilen kendiliğinden başlar” şeklindeki son cümlesi uyarınca bakım devresi teminatının poliçede yazılı 3.8.2000 tarihinden önce tüm montaj işinin tamamlandığı ve geçici kabulünün yapıldığı 3.7.2000 tarihinde başladığı, Modern Karton ile Ak Elektrik Ltd. Şti. arasındaki Montaj Sözleşmesinin “garanti müddeti” başlıklı 14.maddesinde müteahhidin montaj işçiliğini geçici kabulden itibaren 12 ay süre ile garanti edeceğinin belirtildiği, montaj işinin kesin kabulünün 3.7.2001 tarihinde yapılmış olup,bakım devresi ve dolayısıyla bakım devresi teminatının da 3.7.2001 tarihinde sona ermesinden sonra meydana geldiği ve zararın teminat kapsamında olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karar, davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
Dava, davacıların müşterek sigorta hükümlerine göre sigortalamış bulundukları Modern Karton San. Tic. AŞ. fabrikasında 24.7.2001 tarihinde çıkan yangın sonucunda sigortalılarına ödemiş bulundukları toplam 1.155.000.433.744.- TL. maddi hasar tazminatının, iş yerinde elektrik montaj işi nedeniyle yangın çıkmasına sebebiyet verilmesinden dolayı bu montaj işini all risks sigorta poliçesi ile sigortalayan davalı Garanti Sigorta A.Ş.`den tahsili istemine ilişkindir.
Dosyada bulunan “Montaj All Risks Sigorta Poliçesi” başlıklı 26.3.1999 düzenleme tarihli poliçede yer alan kayıtlara göre sigortalının yapılacak kağıt karton tesisi ve yardımcı tesisleri montaj işi Montaj Sigortaları Genel Şartları ve poliçede yazılı özel şartlara tabi olarak Garanti Sigorta A.Ş. Tarafından sigortalanmıştır. Söz konusu poliçede, 31.3.1999 -31.1.2000 tarihleri arasındaki süre montaj süresi, 31.1.2000-27.03.2000 tarihleri arasındaki süre test süresi ve 27.3.2000-27.3.2001 tarihleri arasındaki süre bakım süresi olarak belirlenmiştir. Ancak bu teminat süreleri daha sonra düzenlenen zeyilname ile 30.1.2000-29.2.2000 tarihleri arasındaki süre montaj süresi 29.2.2000-31.8.2000 tarihleri arasındaki süre test süresi ve 3.8.2000-31.8.2001 tarihleri arasındaki süre bakım süresi olarak değiştirilmiştir.
MSGŞ`nın 1. maddesi hükmüne göre montaj sigortası ile “……Konusunu teşkil eden değerlerin teminat müddeti içinde, montaj sahasında bulunduğu sırada, bu poliçede gösterilen istisnalar dışında kalan, önceden bilinmeyen ve ani bir sebeple her hangi bir ziya ve hasara uğraması….” hali teminat altına alınmaktadır. Anılan genel şartların 4. maddesinde ise “Teminatın müddeti poliçede belirtilen başlangıç tarihi esas olmak kaydıyla ekli listedeki kıymetlerin montaj sahasına boşaltıldığı andan itibaren başlar ve poliçede belirtilen bitiş tarihinde sona erer. Ancak montajın bu tarihten evvel kısmen veya tamamen bitirilip işverene teslimi halinde teminat müddeti bu kısımlar itibarıyla sona erer. “denilmek.suretiyle teminat süresinin esas itibarıyla montaj işlemi tamamlandığı anda sona ereceği, ancak poliçede aksi belirtilmemiş ise dört haftalık tecrübe (test) süresininde teminat süresine dahil olacağı belirtilmiştir. Bununla birlikte dava konusu montaj sigortası sözleşmesini belgeleyen poliçede yer alan “004 Genişletilmiş Bakım Devresi” şeklinde ifade edilen özel şart ile teminat kapsamı genişletilmiştir. “004 Genişletilmiş Bakım Devresi” şartı uyarınca poliçede yazılı bakım devresi süresi her ne olursa olsun geçici kabulün yapılması ve/veya sigortalı kıymetin işletmeye açılması ile fiilen kendiliğinden başlayacaktır. Bu hükme göre bakım devresi teminatının poliçede yazılı 3.8.2000 tarihinden önce montaj işinin tamamlandığı ve geçici kabulün yapıldığı 3.7.2000 tarihinde başladığının kabulü gerekecektir. Bakım devresi teminatı, bakım devresi için verilen bir teminat olduğundan bu teminat süresinin bakım devresi süresi ile sınırlı olduğu açıktır. Bu durumda bakım devresi teminatı poliçede yazılı tarihten önce başlayabileceği gibi, poliçede yazılı sona erme tarihinden önce bakım devresinin sona erdiği tarihte sona erebilir. Montaj sözleşmesinde aksi öngörülmüş olmadıkça bakım devresi kesin kabul ile sona erer. Buna göre poliçede bakım devresi teminatının sona erme tarihinden önce kesin kabul yapılmış ise kesin kabulün yapıldığı tarihte bakım devresinin ve buna bağlı olarak teminatın sona ereceği açıktır. Somut olaya dönüldüğünde her ne kadar dosyada 9.7.2001 tarihli bir kesin kabul tutanağı var ise de anılan tutanak eki her hangi bir belge içermediği gibi, bu defa dosyaya sunulan 3.7.2000 tarihli geçici kabul tutanağının üzerine sigortalı tarafından 26.10.2001 tarihi itibarıyla kesin kabulün yapılmadığına dair kayıt düşülmüştür. Sigortalı işveren ile müteahhit firma Ak Elektrik Proje Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti arasında imzalanan 10.9.1999 tarihli Montaj Sözleşmesinin ayrılmaz parçasını teşkil eden Özel Şartnamenin 17. maddesinde “Geçici kabulün yapıldığı tarihten bir yıl sonra kati kabul işleri yapılacaktır. Kati kabul işlemi Türkiye`de cari hükümlere ve uluslararası temüllere uygun olarak yapılır. Kat`i kabul ve bununla ilgili tecrübe ve formaliteler muvakkat kabul tarihinden bir yıl sonra icra edilecektir” denilmekte olup, bu durumda mahkemece öncelikle poliçe teminatı kapsamında kalan bir rizikonun mevcut olup olmadığı, eğer poliçe teminatı kapsamında kalan bir rizikonun varlığı belirlenirse bu takdirde, poliçe teminatının süre yönünden sınırına ilişkin olarak ilgili tutanaklar ve ekleri dosyaya getirtilerek kesin kabulün yapılıp yapılmadığının özel şartname hükümleri uyarınca tespiti gerekirken yazılı şekilde ve eksik inceleme sonucunda hüküm tesisi doğru olmamış ve kararın açıklanan nedenle davacılar yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacılar yararına BOZULMASINA, oybirliği ile karar verildi.
