Kaybolan Çekte İptal Davası ve İstirdat Süreci: Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Adana Bölge Adliye Mahkemesi, kaybolduğu iddia edilen 43.600.000 TL bedelli bir çekin iptali davasında, çekin üçüncü bir kişinin elinde olduğunun tespiti ve davacı tarafından süresi içinde “çek istirdadı davası” açılması üzerine, ilk derece mahkemesinin “konusuzluk nedeniyle karar verilmesine yer olmadığı” yönündeki kararını hukuka uygun bulmuştur.
Kıymetli Evrak İptali Davasının Konusu
Davacı şirket, dava dışı bir kişiyle imzalanan Kurşun, Çinko Flotasyon Tesisi ve Kırma Eleme Ekipmanları satış ve kurulum sözleşmesi karşılığında aldığı 43.600.000 TL bedelli çekin kaybolduğunu iddia ederek iptali için dava açmıştır. Şirket, çek üzerine ödeme yasağı konulmasını ve çekin iptalini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararı: Konusuzluk Nedeniyle Ret
Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, dava konusu çekin dava dışı bir kişinin elinde bulunduğunun tespit edilmesi ve davacı tarafından bu kişiye karşı “çek istirdadı davası” açılması üzerine, davanın konusuz kaldığına hükmetmiş ve esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermiştir.
Davacı Vekilinin İstinaf Başvurusu
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde, çekin ilan süresinden sonra ve kötü niyetli olarak icra dosyasına ibraz edildiğini, bu durumun kanuna karşı hile olduğunu ve çek iptali kararının verilmesi gerektiğini savunmuştur. İlk derece mahkemesinin 11.12.2024 tarihli ara kararından dönülmeyerek istirdat davası açılmasına mecbur bırakıldığını ve davanın reddedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
Bölge Adliye Mahkemesi Değerlendirmesi: Hukuki Sürecin Uygunluğu
Adana Bölge Adliye Mahkemesi, davayı hukuki niteliği itibarıyla “Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali)” davası olarak değerlendirmiştir. Yapılan incelemede, ilk derece mahkemesinin, çekin üçüncü bir kişinin elinde olduğu anlaşıldığında davacıya Türk Ticaret Kanunu (TTK) 763. maddesi gereğince “çek iade davası” (istirdat davası) açması için süre vermesinin ve davacının bu davayı açmasının hukuka uygun olduğunu belirtmiştir.
TTK Hükümleri ve İstirdat Davasının Önemi
Mahkeme, TTK’nın 818/1-s maddesi yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken 758 ve devamı maddelerine göre, çek iptali davası sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, davacıya istirdat davası açması için süre verilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Eğer istirdat davası açılırsa, çek iptali davasının konusuz kalacağından “karar verilmesine yer olmadığına” hükmedilmesi gerektiği belirtilmiştir. Davacının süresi içinde istirdat davası açması durumunda ise ödeme yasağının devamına karar verilmelidir.
Bölge Adliye Mahkemesinin Kesin Kararı
Somut olayda, davacıya istirdat davası açması için süre verildiği, davacının bu davayı açtığı ve çekin zayi olmadığının tespit edildiği göz önüne alındığında, ilk derece mahkemesinin “davanın konusuz kalması nedeniyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar vermesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığına hükmedilmiştir. Bu nedenle, davacı vekilinin istinaf başvurusu esastan reddedilmiştir.
